กล้องจุลทรรศน์กระตุ้นสองโฟตอน (Two-photon microscope) เป็นกล้องจุลทรรศน์ที่ใช้ในการวิจัยด้านการแพทย์และจุลชีววิทยา สำหรับศึกษาเซลล์และเนื้อเยื่อของสิ่งมีชีวิต โดยใช้พัลซ์เลเซอร์ที่มีความกว้างของพัลซ์ในช่วงเฟมโตวินาที และโฟกัสแสงจากเลเซอร์ดังกล่าวด้วยเลนส์ใกล้วัตถุ ทำให้บริเวณจุดโฟกัสมีโฟตอนความหนาแน่นสูงพอที่จะทำให้เกิดปรากฏการณ์ Two-photon excitation เกิดเป็นการกระตุ้นสารเรืองแสงในตัวอย่างเฉพาะตำแหน่งของจุดโฟกัสเท่านั้น ข้อดีของระบบนี้คือสามารถถ่ายภาพเนื้อเยื่อของสิ่งมีชีวิตที่มีความหนาได้ถึงระดับมิลลิเมตร และยังช่วยลดความเสียหายที่เกิดขึ้นกับตัวอย่างจากการกระตุ้นด้วยแสงเป็นเวลานานที่เรียกกันว่า Photobleaching หรือ Phototoxicity ซึ่งแตกต่างจากกล้องจุลทรรศน์โดยทั่วไป ทั้งหมดนี้ทำให้กล้องจุลทรรศน์กระตุ้นสองโฟตอน เหมาะสำหรับใช้ถ่ายภาพฟลูออเรสเซนต์สามมิติความละเอียดสูง
NARIT ร่วมกับคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ นำองค์ความรู้ด้านทัศนศาสตร์มาพัฒนากล้องจุลทรรศน์กระตุ้นสองโฟตอน (Two-photon microscope) ซึ่งสามารถนำมาใช้ในงานวิจัยทางด้านการแพทย์และจุลชีววิทยาได้ นอกจากนี้ NARIT ยังได้พัฒนาระบบพิมพ์สามมิติ (3D Printing) ความละเอียดสูง โดยใช้กล้องจุลทรรศน์กระตุ้นสองโฟตอนด้วยเทคนิค Two-photon polymerization ซึ่งอาศัยปฏิกิริยาระหว่างโฟตอนกับสารไวแสง (Photo initiator) ทำให้เกิดอนุมูลอิสระที่ทำหน้าที่เชื่อม (Crosslink) ระหว่างมอนอเมอร์ให้เกิดเป็นพอลิเมอร์ และผสมกับสารเรืองแสง ดังนั้น หากกระตุ้นด้วยความยาวคลื่นที่เหมาะสมกับสารเรืองแสงนั้น ๆ บริเวณที่เกิด Two-photon polymerization จะสว่างภายใต้กล้องจุลทรรศน์ ซึ่งสามารถนำเทคนิค Two-photon polymerization มาประยุกต์ใช้ในงานด้านการพัฒนาเซ็นเซอร์ตรวจวัดทางการแพทย์ อุปกรณ์ microfluidic และอุปกรณ์ติดตามการนำส่งยา เป็นต้น
![]() |
![]() |