ข่าวดาราศาสตร์
เช็คกิบลัต ในวันที่ดวงอาทิตย์ตั้งฉากเหนือกะบะฮ์
ทิศกิบลัตและความสำคัญของทิศกิบลัต
ทิศกิบลัต คือทิศที่หันไปยัง “กะบะฮ์” อาคารสี่เหลี่ยมลูกบาศก์สีดำใจกลางมัสยิดอัลฮารอม เมืองมักกะฮ์ ประเทศซาอุดีอาระเบีย ซึ่งจะอยู่ทางทิศใดก็ได้ ขึ้นอยู่กับตำแหน่งบนโลกที่เราอยู่ ถือเป็นทิศที่มีความสำคัญในการปฏิบัติศาสนกิจของชาวมุสลิม และหนึ่งในกฎเกณฑ์ที่สำคัญของการละหมาดที่ถูกต้องคือการผินหน้าไปยังกะบะฮ์ ด้วยเหตุนี้ นักวิชาการอิสลามตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันจึงได้คิดค้นวิธีกำหนดหาทิศกิบลัตที่แม่นยำ โดยใช้ความรู้ด้านภูมิศาสตร์และดาราศาสตร์ควบคู่กัน เพื่อคำนวณหาทิศกิบลัตสำหรับพื้นที่ห่างไกล และหนึ่งในวิธีการที่ง่าย ไม่ซับซ้อนและแม่นยำที่สุด คือ การสังเกตเงาของวัตถุ ในวันที่ “ดวงอาทิตย์ตั้งฉากเหนือกะบะฮ์”
ดวงอาทิตย์ตั้งฉากเหนือกะบะฮ์
ดวงอาทิตย์ตั้งฉากเหนือกะบะฮ์ คือ วันที่ค่าเดคลิเนชันของดวงอาทิตย์จะเท่ากับค่าละติจูดของเมืองมักกะฮ์ ตามเวลาเที่ยงวันของซาอุดีอาระเบีย (ดวงอาทิตย์ผ่านเส้นเมอริเดียนท้องถิ่น) ปรากฏการณ์นี้เกิดขึ้นปีละ 2 ครั้ง ประมาณวันที่ 27-28 พฤษภาคม และ 16-17 กรกฎาคมของทุกปี เนื่องจากซาอุดีอาระเบียตั้งอยู่ระหว่างเส้นศูนย์สูตรและเส้นทรอปิกออฟแคนเซอร์ (Tropic of Cancer) (ประเทศที่อยู่ในละติจูดต่ำกว่า 23.5 องศาเหนือหรือใต้ จะเกิดปรากฏการณ์นี้ปีละ 2 ครั้ง แต่จะเกิดในเวลาที่ต่างกันตามตำแหน่งละติจูดของแต่ละพื้นที่)
วิธีการเช็คกิบลัตในวันที่ดวงอาทิตย์ตั้งฉากเหนือกะบะฮ์
- ตรวจสอบวันและเวลา: ดวงอาทิตย์ตั้งฉากเหนือกะบะฮ์เกิดขึ้นปีละ 2 ครั้ง ประมาณวันที่ 27-28 พฤษภาคม ช่วงเวลาประมาณ 12:18 น. ตามเวลาของซาอุดีอาระเบีย ตรงกับเวลาประเทศไทยประมาณ 16:18 น. เนื่องจากเวลาของประเทศไทยจะเร็วกว่าซาอุดีอาระเบีย 4 ชั่วโมง และ 16-17 กรกฎาคม เวลา 16:27 น.
- หาสถานที่ที่เหมาะสม: พื้นที่โล่งแจ้ง ไม่มีสิ่งบดบังแสง
- เตรียมอุปกรณ์เพื่อสร้างเงา: เช่น ไม้ แท่งโลหะ หรือวัตถุที่ตั้งตรง วางทำมุม 90 องศากับพื้น แล้วสังเกตเงาของวัตถุ
- ตรวจสอบเงา: สังเกตเงาของวัตถุ ทิศกิบลัตจะอยู่ตรงข้ามกับเงาของวัตถุ
ข้อจำกัด: เหมาะสำหรับประเทศที่มีกลางวันร่วมกับซาอุดีอาระเบีย/ท้องฟ้าโปร่ง ไม่มีเมฆฝนบดบังแสงอาทิตย์ในวันและเวลาดังกล่าว
เรียบเรียง: สุกัญญา มัจฉา (เจ้าหน้าที่สารสนเทศดาราศาสตร์)
อ้างอิง: https://www.timeanddate.com/sun/saudi-arabia/makkah