ข่าวดาราศาสตร์
จับตาดาวหางใหม่ "ดาวหางแอตลัส G3" เข้าใกล้ดวงอาทิตย์กลางเดือนมกราคม 2025
ร่วมลุ้นชม ดาวหางดวงใหม่ ที่ขณะนี้กำลังโคจรเข้าสู่ระบบสุริยะชั้นใน และกำลังมีความสว่างปรากฏเพิ่มมากขึ้น โดยในช่วงต้นเดือนมกราคม ค.ศ. 2025 อาจมีความสว่างใกล้เคียงเทียบเท่าดาวหางจื่อจินซาน-แอตลัส ที่เพิ่งจะปรากฏโดดเด่นบนท้องฟ้าในช่วงเดือนตุลาคมที่ผ่านมา
ดาวหางดวงนี้มีชื่อว่า “ดาวหางแอตลัส G3” หรือชื่อทางการคือ “Comet C/2024 G3 (ATLAS)” ค้นพบเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม ค.ศ. 2024 โดยเครือข่ายกล้องโทรทรรศน์ ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) ในขณะนั้นดาวหางมีค่าแมกนิจูดปรากฏ 19 (ริบหรี่กว่าดาวพลูโตที่มีค่าแมกนิจูดปรากฏเฉลี่ยที่ 15.1) และอยู่ห่างจากโลก 4.4 หน่วยดาราศาสตร์
ล่าสุด ข้อมูลจากการสังเกตการณ์ ณ วันที่ 21 ธันวาคม ค.ศ. 2024 พบว่า ดาวหางแอตลัส G3 มีความสว่างเพิ่มมากขึ้น มีแมกนิจูดปรากฏประมาณ 8.1 (ประมาณความสว่างของดาวเนปจูน) ปรากฏอยู่ในกลุ่มดาวแมงป่อง (Scorpius) ซึ่งดาวหางจะสว่างมากขึ้นเรื่อย ๆ ขณะที่กำลังมุ่งหน้าสู่ระบบสุริยะชั้นใน และจะเข้าใกล้ดวงอาทิตย์มากที่สุดในวันที่ 13 มกราคม ค.ศ. 2025 ที่ระยะห่าง 13.5 ล้านกิโลเมตร (ใกล้ดวงอาทิตย์มากกว่าระยะห่างเฉลี่ยของดาวพุธจากดวงอาทิตย์ถึง 4 เท่า) ช่วงเวลาดังกล่าวจะเป็นช่วงที่ดาวหางมีความสว่างมากที่สุด
อย่างไรก็ดี หากดาวหางแอตลัส G3 สามารถฝ่าความร้อนจากดวงอาทิตย์ในช่วงที่เฉียดเข้าใกล้มากที่สุด โดยไม่แตกหรือสลายตัวเสียก่อน ดาวหางดวงนี้อาจสว่างได้มากถึงระดับแมกนิจูดปรากฏราว -3 (สว่างกว่าดาวพฤหัสบดี) ไปจนถึง -4.5 (ประมาณความสว่างดาวศุกร์) ซึ่งความสว่างของดาวหางจะเพิ่มขึ้นจากปริมาณฝุ่นและแก๊สที่ฟุ้งกระจายมากยิ่งขึ้น ร่วมกับการกระเจิงแสงอาทิตย์ผ่านหางที่ทอดยาว และบรรยากาศชั้นโคมา (coma) ที่ฟุ้งบริเวณหัวดาวหาง เช่นเดียวกับกรณีดาวหางจื่อจินซาน-แอตลัส ขณะเข้าใกล้ดวงอาทิตย์ในเดือนตุลาคม ค.ศ. 2024
แต่เนื่องจากในช่วงที่ดาวหางเฉียดเข้าใกล้ดวงอาทิตย์ จะมีตำแหน่งปรากฏอยู่ใกล้ดวงอาทิตย์มาก (ประมาณ 5 องศา) ทำให้การตามดูดาวหางในช่วงเวลาดังกล่าวอาจทำได้ยาก เนื่องจากมีแสงของดวงอาทิตย์รบกวน ดังนั้น ภาพถ่ายจากยานโซโห (SOHO) ที่เฝ้าติดตามและถ่ายภาพห้วงอวกาศรอบ ๆ ดวงอาทิตย์ ก็อาจเป็นอีกหนึ่งช่องทางที่ดีในการติดตามภาพถ่ายของดาวหางดวงนี้ โดยดาวหางแอตลัส G3 จะปรากฏอยู่ในมุมมองกล้องถ่ายภาพโคโรนาของยานโซโหในช่วงวันที่ 11 - 14 มกราคม ค.ศ. 2025
หลังจากนั้น เนื่องจากดาวหางมีการโคจรขาออกมุ่งหน้าลงทางทิศใต้ ทำให้มุมเงยของดาวหางในช่วงหัวค่ำ เหนือขอบฟ้าทางตะวันตกเฉียงใต้ ค่อนข้างต่ำมาก (ในบริเวณแสงสนธยาเหนือขอบฟ้า) จึงอาจสังเกตได้ยากมาก ยิ่งกว่ากรณีดาวหางจื่อจินซาน-แอตลัส (ที่มีการโคจรขาออกมุ่งหน้าไปทางเหนือ)
การคำนวณวงโคจรของดาวหางแอตลัสในช่วงแรกบ่งชี้ว่า ดาวหางดวงนี้โคจรเข้ามาจาก “เมฆออร์ต” (Oort Cloud) ในบริเวณขอบนอกสุดของระบบสุริยะ ซึ่งมีวัตถุน้ำแข็งขนาดเล็กจำนวนมากและเป็นแหล่งก่อกำเนิดดาวหางคาบยาวหลายดวง เบื้องต้นนักดาราศาสตร์คาดว่านี่อาจเป็นครั้งแรกที่มันโคจรเข้ามาในระบบสุริยะชั้นใน อย่างไรก็ตาม การสังเกตการณ์ดาวหางแอตลัสเพิ่มเติมในเวลาต่อมา บ่งชี้ว่าดาวหางแอตลัส G3 อาจเคยโคจรเข้ามาระบบสุริยะชั้นในแล้วเมื่อ ประมาณ 135,000 - 160,000 ปีก่อน
เรียบเรียง : พิสิฏฐ นิธิยานันท์ - เจ้าหน้าที่สารสนเทศดาราศาสตร์ สดร.
อ้างอิง : - https://skyandtelescope.org/.../comet-atlas-c-2024-g3...
- http://www.aerith.net/comet/catalog/2024G3/2024G3.html